Κυριακή 12 Οκτωβρίου 2014

Video - Αποσπάσματα από την ταινία: "Ένα τραγούδι για τον Αργύρη"

Video

Αποσπάσματα από την ταινία "Ένα τραγούδι για τον Αργύρη"



"Το βραχιολάκι της Μαρίας"

"Η φωτογραφία του Αργύρη"


"Γεγονότα-Μαρτυρίες_part1"


"Γεγονότα-Μαρτυρίες_part2"


"Γεγονότα-Μαρτυρίες_part3"

"Η μνήμη καίει σαν κάρβουνο"

 "Η ταινία στο χωριό Pestalozzi"

"Οι τρεις φωτογραφίες του Αργύρη"

 "Οι γονείς του Αργύρη"



"Τα ερωτήματα του Αργύρη"



"Το γράμμα στον Αϊνστάιν"

Πέμπτη 2 Οκτωβρίου 2014

Βιωματική προσέγγιση της Σφαγής για Β΄- Γ΄Δημοτικού



ΣΤΟΧΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ (ΓΙΑ Γ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ)
      Να εμπλακούν οι μαθητές στη μελέτη της Σφαγής του Διστόμου.
      Να συνειδητοποιήσουν τη σπουδαιότητα του ιστορικού αυτού γεγονότος  στην καθημερινή τους ζωή.
Τα παιδιά πρέπει να κατακτήσουν:
      Μνήμη του ιστορικού γεγονότος
      Την εφαρμογή του στην καθημερινή ζωή με ετοιμότητα δράσης σε συμπεριφορές ρατσισμού, προκαταλήψεων.
      Ηθικό εξοπλισμό – υπευθυνότητα: ανάπτυξη δημοκρατικής συνείδησης, κριτικής σκέψης (το μόνο όπλο ενάντια σε κάθε είδους φασιστικές επιβολές), την καλλιέργεια της ελεύθερης επιλογής.

Δυσκολίες:  πώς θα χρησιμοποιήσω το υλικό χωρίς να δημιουργήσω τρομακτικές εμπειρίες (λόγω της ωμότητας της θηριωδίας των Ναζιστών στην περίπτωση του Διστόμου)
Το πρόγραμμα στην  Γ τάξη ξεκίνα με τη γιορτή της 28ης Οκτωβρίου όπου γίνεται ένα σύντομο αφιέρωμα στη σφαγή του Διστόμου (προβολή video- ντοκουμέντο, ποίηση- λογοτεχνία).
Προσκαλείται στο σχολείο, στην αίθουσα εκδηλώσεων, ο ίδιος ο Αργύρης Σφουντούρης όπου όλα τα παιδιά, όλων των τάξεων έχουν την συναρπαστική εμπειρία να του κάνουν ερωτήσεις.
Οι τάξεις Δ, Ε, ΣΤ έχουν παρακολουθήσει πριν ολόκληρη την ταινία.

Επανερχόμαστε στο θέμα δύο περίπου μήνες πριν την επέτειο (10 Ιουνίου) όπου ξεκινά κανονικά το πρόγραμμα.
ΑΦΟΡΜΗΣΗ
Το έναυσμα και η αφόρμηση ήταν μια μαρμάρινη επιγραφή ενός εγκαταλελειμμένου τάφου σε ένα οικόπεδο στο χωριό που είχε προκαλέσει την απορία των παιδιών.
Ξεκινά η ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΔΙΟΥ
Η διαδρομή είναι: Δημοτικό Σχολείο Διστόμου – οδός Λίντιτσε (πόλη της Τσεχίας όπου έγινε σφαγή από τους Ναζιστές) – Δημαρχείο – Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού – Σπίτι Αργύρη – Αρχαιολογικό Μουσείο (όπου έγινε η εκτέλεση των ομήρων) – Τάφος με μαρμάρινη επιγραφή – δρόμος προς Μαυσωλείο.
Τα παιδιά παρατηρούν, ρωτούν, καταγράφουν…
Την επόμενη μέρα στην τάξη
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
Επόμενες φάσεις:
Προβολή video – ντοκουμέντο σφαγής
Συνεντεύξεις από τη γιαγιά και τον παππού 
Επίσης γίνεται αναφορά στα χωριά Οραντούρ της Γαλλίας όπου έγινε σφαγή αμάχων την ίδια μέρα και ώρα (!) με τη σφαγή του Διστόμου (αδελφοποιημένες πόλεις) και στο Λίντιτσε της Τσεχίας όπου υπάρχει ανάλογο μνημείο.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2
Προβολή video αποσπάσματος από την ταινία
«Ένα τραγούδι για τον Αργύρη» - Το βραχιολάκι της Μαρίας
 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3
Κατασκευή βραχιολιού από παιδιά
Δημιουργία ποιημάτων – ευχών αφιερωμένα στη Μαρία
Επίσκεψη στη Μαρία – συζήτηση μαζί της και προσφορά του βραχιολιού και των αφιερωμάτων
Κατασκευή ομαδικών έργων (ζωγραφική – κολλάζ) εμπνευσμένα από:
      Την  ιστορία της Μαρίας
      Το ποίημα «Ανεμοστρόβιλος» της Καίτης Μανωλοπούλου (διστομίτισσα ποιήτρια και συγγραφέας)
      Ποίημα  του Ναζίμ Χικμέτ «Ας δώσουμε τον κόσμο στα παιδιά»
      Θέματα που συνδέονται και περιέχονται σε πολλά μαθήματα της σχολικής ύλης (Γλώσσα-Μελέτη Περιβάλλοντος-Ιστορία-Θρησκευτικά) όπως:
                        Ειρήνη- Πόλεμος, οι ανάγκες των παιδιών, τα δικαιώματα των παιδιών κ.α.
Τα ομαδικά έργα αναρτήθηκαν σε έκθεση στην οποία συμμετέχει κάθε χρόνο το σχολείο στο χώρο του Δημαρχείου στα πλαίσια των εκδηλώσεων για την επέτειο της σφαγής.
Το πρόγραμμα συνεχίστηκε ως το τέλος της σχολικής χρονιάς με φύλλα εργασίας και δραστηριότητες πάνω σε θέματα ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ – ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ- ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ – ΔΙΣΤΟΜΙΤΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ –ΘΥΜΑΤΑ ΣΦΑΓΗΣ. Και συνεχίζεται…
























3 Φύλλα Εργασίας μετά τη Μελέτη Πεδίου-  

              Χάρτης Διαδρομής



2 Φύλλα Εργασίας μετά την προβολή του video-ντοκουμέντο






4 Φύλλα Εργασίας μετά την προβολή του αποσπάσματος της ταινίας                                                    "Ένα τραγούδι για τον Αργύρη" -  "Το βραχιολάκι της Μαρίας"



 




Φύλλα Εργασίας Ανάλυση ταινίας - Ανάγνωση φωτογραφίας

Θεωρητική προσέγγιση - Άξονες προγράμματος



Ομιλία-Ημερίδα
Διαφάνεια 1η-2η
Σας καλωσορίζουμε κι εμείς στο Δίστομο και θα παρουσιάσουμε μια πραγματικά ομαδική δουλειά αποτέλεσμα ενός πραγματικού καταιγισμού ιδεών, έπειτα από πρόσκληση της κυρίας Κατσιφή.
          Εμείς οι εκπαιδευτικοί που γεννηθήκαμε ή βρεθήκαμε στο Δίστομο βλέπουμε την σημερινή ημερίδα σαν έναυσμα αλλαγής:
Θέλουμε να διαφοροποιηθεί ή να εμπλουτιστεί ο τρόπος που χρησιμοποιούμε τη διαθήκη που κρατάμε στα χέρια μας:
Το χρέος απέναντι στη Μνήμη.
Θέλουμε να μη μείνουμε στο «φαίνεσθαι», αλλά να περάσουμε στο «είναι».
Δηλαδή να μην μείνουμε μόνο στις επετειακές εκδηλώσεις μνήμης, αλλά να προσανατολιστούμε σαν κοινωνία πολιτών σε σημαντικές δράσεις και ενέργειες σύμφωνες των απαιτήσεων του 21ου αιώνα.
Περιπτώσεις όπως το «Δημοτικό  Μουσείο Ολοκαυτώματος Καλαβρύτων», «Το Ιστορικό Πάρκο Μνήμης» του Λίντιτσε της Τσεχίας, τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Εβραϊκού Μουσείου της Ελλάδας, μας πληγώνουν γιατί θυμίζουν το δικό μας έλλειμμα. Μας θυμίζουν το Χρέος.
 Χρέος απέναντι στο παρελθόν.
Χρέος απέναντι στο αύριο που προβάλλεται στο πρόσωπο κάθε παιδιού.
Κάθε παιδιού που επιχειρεί να οικοδομήσει την έννοια του ανήκειν στο «Ένα» και στο «Όλοι».
Στο αύριο που κάθε εκπαιδευτική κοινότητα καλείται να υπηρετήσει.
Διαφάνεια 3η
          Μ’ αυτήν την οπτική επικεντρωθήκαμε σε δύο συγκεκριμένες δράσεις:
           Στην δημιουργία μιας βάσης υλικού διαθέσιμου στην εκπαιδευτική κοινότητα. Τι εννοούμε όταν λέμε υλικό;
®    Βιβλιογραφία, μαρτυρίες, φωτογραφικά ντοκουμέντα, οπτικοακουστικό υλικό του Ολοκαυτώματος του Διστόμου.
®    Θεατρικές παραστάσεις όπως το θεατρικό έργο που έγραψε και σκηνοθέτησε η συνάδελφος νηπιαγωγός Γεωργία Καπετάνιου και παρουσίασε με τα παιδιά των σχολείων «Ζησαμ’ με ξένες  μέρες».
®    Κινηματογραφικές ταινίες, ακόμα και τη «Λίστα του Σίντλερ», την «Λευκή Κορδέλα», «Η ζωή είναι ωραία».
®    Προτάσεις εκπαιδευτικών προγραμμάτων, δραστηριοτήτων από κάθε εκπαιδευτικό που επιθυμεί να συμβάλλει ή έχει κάτι παρόμοιο να καταθέσει.
®    Προγράμματα ανάλογων Μουσείων και Μαρτυρικών Τόπων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Το υλικό αυτό αρχικά θα φιλοξενηθεί στον υπό κατασκευή ιστότοπο του  Δημοτικού Σχολείου  Διστόμου και θα υπάρχουν ασφαλώς σύνδεσμοι με τους ιστότοπους των Συμβούλων της Προσχολικής και Δημοτικής Εκπαίδευσης, την ιστοσελίδα του Δήμου και άλλους ιστότοπους …
Απώτερος στόχος όμως είναι ο ιστότοπος να είναι ανεξάρτητος. Σ’ αυτόν ο κάθε δάσκαλος θα μπορεί να ενημερώνεται, να βρίσκει προτάσεις μαθημάτων, να επιλέγει το υλικό που ταιριάζει στις ανάγκες και τις προσλαμβάνουσες της τάξης του.
  Από την άλλη επιχειρούμε το σχεδιασμό ενός εκπαιδευτικού πακέτου που θα συμπληρώνει, θα ενισχύει την επίσκεψη σχολείων στο Δίστομο.
Κάνουμε δηλαδή κάποιες προτάσεις εκπαιδευτικών προγραμμάτων με απώτερο στόχο όμως να δημιουργηθούν προγράμματα εγκεκριμένα από ομάδα ειδικών (μουσειοπαιδαγωγών, ειδικευμένων εκπαιδευτικών, συμβούλων της εκπαίδευσης, παιδοψυχιάτρων) και θα πραγματοποιούνται στο χώρο των Μουσείων.
Την ανάθεση όμως τέτοιων προγραμμάτων πρέπει να αναλάβει ο Δήμος, ο καθ’ ύλην αρμόδιος.
  Διαφάνεια 4η
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα έχουν σκοπό να ενθαρρύνουν και να βοηθήσουν το δάσκαλο για να:
®    Εμπλέξουν τους μαθητές στην μελέτη του Ολοκαυτώματος του Διστόμου.
®    Να συνειδητοποιήσουν (οι μαθητές) την σπουδαιότητα του ιστορικού αυτού γεγονότος στην καθημερινή τους ζωή.
Έτσι Παιδαγωγικοί Στόχοι των Προγραμμάτων
(Η ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ)
Τα παιδιά κλείνοντας αυτόν τον κύκλο πρέπει να έχουν κατακτήσει:
®    Μνήμη του ιστορικού γεγονότος
®    Την εφαρμογή της στην καθημερινή ζωή, με ετοιμότητα δράσης σε συμπεριφορές ρατσισμού, προκαταλήψεων.
®    Υπευθυνότητα: Θα κάνω ότι μπορώ σαν πολίτης της τοπικής αλλά και παγκόσμιας κοινότητας για να μην ξανασυμβεί. (Μόνο έτσι μπορούν να αποφευχθούν φαινόμενα αναβίωσης νεοναζισμού).
ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ
Εδώ θέλουμε να σταθούμε στις δυσκολίες που συναντήσαμε όταν έπρεπε να επιλέξουμε το υλικό που θα στηρίξει τα πρόγραμματα.
                                            *        Είναι κατάλληλο για παιδιά του Δημοτικού Σχολείου;
                                            *        Πώς θα το χρησιμοποιήσω χωρίς να δημιουργήσω τρομακτικές εμπειρίες; Πώς θα ξεπεράσω αυτό τον κίνδυνο; Τι συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις;
                                            *        Η ωμότητα της θηριωδίας, τα εγκλήματα των ναζιστών, το ύψος του μαρτυρίου πώς θα επιτρέψει την είσοδο των παιδιών;
Εδώ βοήθησε το ένστικτο του δασκάλου, οι προσωπικές μνήμες και οι εφιάλτες μας, αλλά και το «Ευρωπαϊκό Πακέτο για την επίσκεψη στο Άουσβιτς» από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Υπουργείο Παιδείας Πολωνίας.
Σ’ αυτό επαληθεύτηκαν οι επιλογές μας; Προτείνουν 3 αλληλοσυμπληρούμενες διδακτικές προσεγγίσεις, εμπλεκόμενες με διαφορετικά επίπεδα ωριμότητας.
Υιοθετούμε τη δεύτερη προσέγγιση που εισαγάγει τα βιώματα των ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα, των μαρτύρων.
Τα παιδιά του τότε μπορούν καλύτερα από κάθε άλλον να μιλήσουν στα παιδιά του σήμερα με τις ζωές τους, τις μαρτυρίες τους.
Αφού οι καλύτεροι γνώστες της ιστορίας είναι αυτοί που την υπέστησαν, βρίσκουμε τους μάρτυρες που υπήρξαν παιδιά το 1944 και τους δίνουμε φωνή.
Έτσι κινούμαστε σε δύο άξονες υλικού:
ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ
1)  Στην ταινία «Ένα τραγούδι για τον Αργύρη».
Ένα καταπληκτικό ντοκιμαντέρ του Στέφαν Χόουπτ. Παρουσιάζει όλη τη ζωή και το έργο του Αργύρη Σφουντούρη που σε ηλικία 4 χρονών επέζησε της γενοκτονίας του Διστόμου. Η ταινία ξεκινά με μαρτυρίες για την μέρα της Σφαγής με κύριο πρωταγωνιστή τον Αργύρη παιδί, συνεχίζεται στον Ερυθρό Σταυρό, στην Αθήνα, στη μετάβασή του στο χωριό Πεσταλότσι, τη ζωή του σαν μαθητής εκεί και σαν φοιτητής αργότερα στο πανεπιστήμιο της Ζυρίχης.
          Συνεχίζεται με τη δράση του ως αντιστασιακός στα χρόνια της Χούντας και με τη εμπειρία του στην Ινδία ως δημιουργός Τεχνικών Σχολών.
          Η ταινία κλείνει με την ανάγκη και το χρέος να κοινοποιήσει την Σφαγή του Διστόμου παγκοσμίως αλλά και την αίτηση και απαίτηση των πολεμικών αποζημιώσεων.
ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ
2)  Το Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού
είναι μέρος ενός συνόλου Μελέτης Πεδίου. Βρίσκεται στον ίδιο αύλειο χώρο με το Αρχαιολογικό Μουσείο, που στεγάζεται στο παλιό Δημοτικό Σχολείο, τόπο εκτέλεσης των πρώτων θυμάτων της Σφαγής, στεγάζει μία αίθουσα λαογραφικού ενδιαφέροντος και γειτνιάζει με το πατρικό σπίτι του Αργύρη Σφουντούρη.
          Στον πρώτο όροφο του Μουσείου είναι αναρτημένες οι φωτογραφίες των θυμάτων καθώς και ειδικός χώρος φωτογραφίας του Οστεοφυλακίου.
          Στον προθάλαμο υπάρχει ιστορικό υλικό: εφημερίδες της εποχής, εκδόσεις, φωτογραφίες, ντοκουμέντα, άρθρα.
          Στον ισόγειο χώρο υπάρχει αίθουσα προβολής οπτικοακουστικού υλικού, που δεν είναι όμως κατάλληλο για παιδιά σύμφωνα με τους λόγους που αναπτύξαμε παραπάνω.
ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 7
Στα εκπαιδευτικά προγράμματα περιλαμβάνονται δραστηριότητες που ενεργοποιούν και αναπτύσσουν όλα τα είδη νοημοσύνης:  π.χ.
®    Παραγωγή λόγου (μέσα από μαρτυρίες, λογοτεχνικά κείμενα, λαογραφικά κείμενα, ποίηση, ιστορικά ντοκουμέντα)
@ Φτιάχνω συλλογή μαρτυριών και λογοτεχνικών κειμένων,
@ Γίνομαι ρεπόρτερ, ιστορικός.
®    Θεατρική Αγωγή (δραματοποιήσεις, παιχνίδια ρόλων, δραστηριότητες κιναισθητικής,)
@ θεατρικό παιχνίδι
®    Εικαστικές τέχνες (προσέγγιση έργων τέχνης εκθέσεις ζωγραφικής, έκφραση μέσω των εικαστικών)
@ Ομαδικές κατασκευές
®    Μουσική (π.χ. τα παιδιά της ΣΤ΄ τάξης μπορούν να φτιάξουν ένα CD με μουσική της ταινίας για να χρησιμοποιηθούν στα προγράμματα)
@ Επενδύω με μουσική φωτογραφίες
®    Χωρική Νοημοσύνη (επεξεργαζόμαστε έναν χάρτη-οδοιπορικό που ξεκινά από το Δίστομο, Καλάβρυτα, Κομμένο, Καισαριανή, . . . . . . περνάει στο Άμστερνταμ της Άννας Φράνκ, Οραντούρ, Λίντιτσε, Νταχάου, Άουσβιτς, Μαουτχάουζεν και καταλήγει στη Ρουάντα με τη γενοκτονία)
Στον Άγιο Μάμα: οι επιζήσαντες προσπαθούν να επιβιώσουν. Η επόμενη μέρα.
®    Συναισθηματική Νοημοσύνη (οικοδομώντας την εικόνα του εαυτού μου και του άλλου) δουλεύοντας στη αυτοεκτίμηση, μαθαίνω πώς να ξεπερνώ τραυματικές εμπειρίες, προσωπικές απώλειες, εκφοβισμό και θλίψη και την αποδοχή του άλλου, του διαφορετικού.
ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 8
Και όπως όλα τα εκπαιδευτικά προγράμματα Μουσειακής Αγωγής αλλά και σύμφωνα με τη Μεθοδολογία ανάγνωσης και ανάλυσης μιας κινηματογραφικής ταινίας εργαζόμαστε σε τρία στάδια:
Πριν την επίσκεψη / προβολή
Στάδιο προετοιμασίας στην τάξη, όπου μπορεί να έρθει και το Μουσείο με τη μορφή μουσειοβαλίτσας.
                Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης / προβολής
Δράσεις που λαμβάνουν χώρα στο Μουσείο (πως δουλεύω με το υλικό του Μουσείου)
            Μετά την επίσκεψη / προβολή
Στάδιο επεξεργασίας πίσω στην τάξη.
          Έτσι θα ολοκληρωθεί και η εμπειρία που απέκτησαν και θα μετουσειωθεί σε γνώση ικανή να βοηθήσει το παιδί να γίνει υπεύθυνος πολίτης μιας ουμανιστικής και δημοκρατικής κοινωνίας.
ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 9
Με οδηγό λοιπόν τις μαρτυρίες των παιδιών του «τότε», του Αργύρη Σφουντούρη και της Μαρίας Παπαϊωάννου, το γένος Σφουντούρη, και τη μεθοδολογία που εκθέσαμε παραπάνω «ιχνογραφούμε» κάποιες ειδικές προτάσεις εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ 10 – 14
1)  Ανάγνωση και ανάλυση της ταινίας
«Ένα τραγούδι για τον Αργύρη»
Εδώ θα πρέπει να εξηγήσουμε πώς όταν λέμε προβολή δεν εννοούμε πάντα ολόκληρης της ταινίας, αλλά επιλεγμένων αποσπασμάτων σύμφωνα νε την ηλικία των παιδιών αλλά και τους εκπαιδευτικούς στόχους μας.
        *        Ανάλυση Ενδεικτικά παρουσιάζουμε τα στιγμιότυπα της ταινίας που έχουμε επιλέξει και επεξεργαστεί για χρήση με κάθε τάξη.
        *        Φύλλα εργασίας
ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 14
2)  «Το βραχιολάκι της Μαρίας»
(video - φωτογραφίες)
«Το βραχιόλι της Μαρίας» είναι σύμβολο των δικαιωμάτων των παιδιών όλου του κόσμου και εμπνέει μια σειρά από δράσεις και δραστηριότητες.
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ 15-16
3)  Ανάγνωση και ανάλυση μιας φωτογραφίας (για όλες τις τάξεις)
Οι φωτογραφίες είναι σπουδαίο υλικό στα χέρια του δασκάλου.
4)  Μουσειοσκευή (για παιδιά 6-10 χρονών)
«Θέλω να σου ειπώ μια ιστορία»  
Η Μουσειοσκευή θα ανήκει στο σχολείο Διστόμου και θα χρησιμοποιείται σαν εισαγωγή στα προγράμματα. Αφού απευθύνεται στα παιδιά της πρώτης σχολικής ηλικίας.
Εστιάζουμε στη ζωή των παιδιών πριν το ολοκαύτωμα.
®    Ποια είναι;
®    Πώς ζούσαν;
®    Ομοιότητες και διαφορές με το σήμερα.
(Συνδυάζεται και με επίσκεψη στη λαογραφική συλλογή αλλά και στο Αρχαιολογικό Μουσείο Διστόμου σαν το Δημοτικό Σχολείο του 1940)
                                      Μπορεί να περιέχει:
        *        Μια κούκλα εμψυχωτή
        *        Φωτογραφικό πακέτο (15 – 20 φωτογραφίες)
        *        Υποστηρικτικό υλικό για το δάσκαλο
        *        Πληροφοριακό υλικό για τα παιδιά
        *        Προτεινόμενες δραστηριότητες (μια συνταγή, οδηγίες παραδοσιακού παιχνιδιού, χάρτινες κούκλες, εκτυπώσιμα πατρόν / σχέδια για κατασκευή σπιτιού, σχολείου)
        *        Αντικείμενα (ένα υφαντό ταγάρι, μια χειροποίητη κούκλα, ένα τόπι) μια …….
        *        Παραμύθι, αινίγματα, παραδόσεις, λέξεις του χωριού μας
Το υλικό αυτό το αντλούμε κυρίως από τα βιβλία.
                                  VIDEO - Τίτλοι Τέλους
 Η τελευταία και πιο απαιτητική πρόταση απευθύνεται σε παιδιά έκτης και στηρίζεται στο πρόγραμμα του Μάθιου Λίπμαν, «Φιλοσοφία για παιδιά», μας ενέπνευσε γι’ αυτό η κυρία Άννα Ντιντή στην προηγούμενη συνάντησή μας. Εδώ ο δάσκαλός είναι παραγωγός ερωτημάτων και τα παιδιά φύσει φιλόσοφος. Τα ερωτήματα είναι η αρχή και το τέλος ενός τέτοιου προγράμματος.
 Τα παιδιά σχηματίζουν μια ερευνητική κοινότητα και μυούνται στα μεγάλα ερωτήματα της ζωής, στα ερωτήματα του Αργύρη Σφουντούρη αφού στη ζωή του συναντώνται οι τρεις άξονες της σημερινής ημερίδας.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ  - ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ - ΜΝΗΜΗ